Τα βιντεοπαιχνίδια αυξάνουν τον όγκο της φαιάς ουσίας

Τα βιντεοπαιχνίδια αυξάνουν τον όγκο της φαιάς ουσίας κυρίως σε περιοχές που σχετίζονται με την μνήμη. Το τελευταίο διάστημα ακούμε όλο και πιο συχνά για τις κακές παρενέργειες χρήστης του υπολογιστή και του διαδικτύου: απομόνωση, εθισμός, μη φυσιολογική ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων στα παιδιά.

Όπως όμως συμβαίνει με όλα τα πράγματα στη ζωή, μέσα σε κάθε αρνητικό υπάρχει και κάτι θετικό και το αντίστροφο. Εν προκειμένω, φαίνεται πως η ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια έχει εκτός από τις αρνητικές και κάποιες καλές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του εγκεφάλου μας.

Κάποιες παλαιότερες έρευνες σε εφήβους έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αυξημένη ποσότητα φαιάς ουσίας στο κοιλιακό ραβδωτό σώμα, μια περιοχή που βρίσκεται στον «πυρήνα» του εγκεφάλου και μεταξύ άλλων λειτουργικών σχετίζεται και με την εθιστική συμπεριφορά. Με τον όρο φαιά ουσία οι νευροεπιστήμονες αναφέρονται στα μέρη εκείνα του εγκεφάλου όπου βρίσκονται από τα βασικά σώματα των νευρώνων. Εκτός από την φαιά ουσία υπάρχει και η λευκή ουσία του εγκεφάλου, η οποία αποτελείται κυρίως από τους άξονες των νευρώνων που μεταφέρουν τα ηλεκτροχημικά μηνύματα από τον ένα νευρώνα στον άλλο.

Σε μια πιο πρόσφατη μελέτη του Max Planck Institute σε ενήλικες, οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν η ενασχόληση με βιντεοπαιχνίδια μπορεί να σχετίζεται θετικά με αύξηση του όγκου της φαιάς ουσίας και σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Για το σκοπό αυτό έγιναν μετρήσεις σε 62 συμμετέχοντες οι οποίοι ήταν για παίκτες ηλεκτρονικών παιχνιδιών σε βιντεοκονσόλες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, άλλοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και άλλοι για μικρότερο. 

Οι συμμετέχοντες δέχτηκαν να κάνουν μαγνητική τομογραφία ώστε να ποσοτικοποιηθεί ο ακριβής όγκος διάφορων περιοχών του εγκεφάλου και να γίνει η τελική συσχέτιση μεταξύ των ωρών βιντεοπαιχνιδιού και όγκου της φαιάς ουσίας. Εάν η υπόθεση των ερευνητών ήταν σωστή και πράγματι ο χρόνος ενασχόλησης με τα βιντεοπαιχνίδια αυξάνει τον όγκο συγκεκριμένων εγκεφαλικών περιοχών, θα αναμενόταν οι παίκτες που έπαιζαν περισσότερα βιντεοπαιχνίδια να έχουν και περισσότερη φαιά ουσία.

Κάνοντας την σύγκριση μεταξύ των παικτών οι ερευνητές πράγματι επιβεβαίωσαν ότι για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα έπαιζε βιντεοπαιχνίδια κάποιος, τόσο αυξημένη ήταν η φαιά ουσία στις περιοχές πέριξ του ιππόκαμπου (μιας περιοχής που σχετίζεται με την μνήμη) και του οπτικού φλοιού (της περιοχής που είναι υπεύθυνη για την οπτική αντίληψη). 

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης, οι παίκτες βιντεοπαιχνιδιών με την συνεχή τους ενασχόληση με αυτά εκπαιδεύουν τον εγκέφαλό τους, με ορατά αποτελέσματα στις μνημονικές και οπτικές περιοχές του εγκεφάλου τους. Η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα έχει κάνει και άλλες μελέτες πάνω στο θέμα των βιντεοπαιχνιδιών και έχει δημοσιεύσει παρόμοια ευρήματα που υποστηρίζουν τον θετικό αντίκτυπο που μπορεί να έχουν τα βιντεοπαιχνίδια στην ανάπτυξή μας.

Τι σημαίνουν όμως αυτά τα ευρήματα; Τα βιντεοπαιχνίδια βοηθάνε ή όχι; Πόσο πρέπει να παίζουμε; Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα δεν είναι εύκολη και σίγουρα δεν μπορούν να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις σχετικά με το πόσο πρέπει να παίζουμε βιντεοπαιχνίδια. Όπως κάθε άλλη ενασχόληση, τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να προκαλέσουν εθισμό εάν το άτομο περνάει τον περισσότερο χρόνο του αποκλειστικά και μόνο παίζοντας. Κάτι τέτοιο έχει φυσικά  πολλαπλές άσχημες συνέπειες για την ανάπτυξή του, ιδιαίτερα όταν αυτό είναι σε ευαίσθητη ηλικία. 

Η καλύτερη συμβουλή και σε αυτή την περίπτωση είναι πως πρέπει να ασχολούμαστε με βιντεοπαιχνίδια αρκετά ώστε να μας προσφέρουν την διασκέδαση που επιζητούμε αλλά όχι περισσότερο από το σημείο που το παιχνίδι θα μας προκαλέσει προβλήματα σε άλλους τομείς της ζωής μας, καθιστώντας μας μη λειτουργικούς στην καθημερινότητά μας (κοινωνικές επαφές, ερωτική ζωή, εργασία κτλ).

Δημήτρης Αγοραστός